A visão dos estudantes imigrantes sobre factores e habilidades fundamentais para acceso ao ensino superior

Autores

  • Elena Cano García Universitat de Barcelona
  • Maite Fernández Ferrer Universitat de Barcelona

DOI:

https://doi.org/10.7179/PSRI_2015.26.10

Palavras-chave:

Imigração, família, sucesso académico

Resumo

Um dos desafios educativos mais importantes da atualidade é a luta contra o absentismo e abandono escolar. Um grupo particularmente vulnerável neste contexto são os alunos imigrantes, verificando-se uma diferença grande entre os resultados escolares de imigrantes e nativos, no sentido em que apenas uma percentagem muito reduzida destes alunos ingressa na universidade.

Neste contexto, no projeto “Competências e fatores chave para o sucesso educativo – a perspectiva de estudantes universitários filhos/as de imigrantes” (2009 ARAF1 00010), pretendeu-se identificar as competências chave e os fatores considerados mais relevantes pelos estudantes universitários filhos/as de imigrantes na Catalunha para o seu sucesso escolar, operacionalizando-se o sucesso escolar como o acesso à universidade.

A metodologia do estudo foi eminentemente qualitativa, tendo-se utilizado 3 fontes para recolha de informação: os relatos de vida, as narrativas audiovisuais e o questionário. Concretamente para este artigo referiremos os resultados analisados através dos relatos de vida de 13 estudantes universitários de origem imigrante que realizaram toda, ou parte, da sua escolaridade básica dentro no sistema educativo espanhol, tendo em conta, para a sua seleção, a idade de entrada, a sua nacionalidade e a diversidade de universidades e estudos de procedência.

Os resultados do estudo apoiam as conclusões de investigações anteriores (Aja et al.; Huguet & Navarro, 2006; Ferrer, 2009; OECD, 2010; Instituto de Evaluación, 2010), uma vez que os estudantes mencionaram como fatores importantes para o sucesso escolar, a dimensão pessoal e as expectativas e apoio da família, particularmente quando este apoio se verifica em paralelo também na escola. Destacaram especialmente o papel das mães como figura central no suporte e motivação para os estudos. Em contexto escolar, os sujeitos inquiridos valorizaram particularmente o papel de um professor/a do ensino secundário, como uma figura chave que lhes depositou confiança e lhes comunicou explicitamente expectativas altas. Finalmente, a respeito das competências, que foram o eixo central da nossa análise, dos relatos dos participantes no estudo emergem, associadas à competência intrapessoal, a autoconfiança e autoeficácia como capacidades que os estudantes consideram básicas para superar, tal como indicam os estudos na área da resiliência, contextos e condições adversas. 

Downloads

Não há dados estatísticos.

Referências

Aja, E. D., Essomba, P., Formariz, M.A., & Girona, A. (2000). Educació i immigració. Els reptes educatius de la diversitat cultural i l’exclusió social. Barcelona: Editorial Mediterrània

Alarcón, A. (2007). Joves d’origen immigrant a Catalunya. Necessitats i demandes. Una aproximació sociológica. Barcelona: Fundació Jaume Bofill.

Aldous, J. (2006). Family, Ethnicity and Immigrant Youths’ Educational Achievements. Journal of Family Issues, 27 (12), 1633-1667.

Alegre Canosa, M. A. (2005). Educació i immigració: l’acollida als centres educatius. Barcelona: Editorial Mediterrània.

Alegre, M. A., Benito, R., & González, S. (2006). Immigrants als instituts. L’acollida vista pels seus protagonistes. Barcelona: Editorial Mediterrània.

Aparicio, R., & Tornos, A. (2006). Hijos de inmigrantes que se hacen adultos: Marroquíes, dominicanos, peruanos. Documentos de Observatorio Permanente de la Inmigración, 8.

Arnaiz, P., & De Haro, R. (2004). Ciudadanía e interculturalidad: claves para la educación del siglo XXI. Educatio Siglo XXI, Retrieved from http://revistas.um.es/educatio/article/view/97

Besalú, X., & Vila, I. (2007). La buena educación: libertad e igualdad en la escuela del siglo XXI. Barcelona: La Catarata.

Calero, J. (Coord.) (2006). El rendimiento educativo del alumnado inmigrante analizado a través de PISA 2006. Madrid: Estudios CREADE.

CIDE-MEC (2005). La atención al alumnado inmigrante en el sistema educativo en España. Madrid: CIDE-MEC.

Comisión Europea (2010). Europa 2020. Estrategia para un crecimiento Inteligente, Sostenible e Integrador. Bruselas: COM.

Crosnoe, R., & López, R.N. (2011). K-12 Educational Outcomes of Immigrant Youth. Future of children, 21 (1), 129-152.

Enriquez, L.E. (2011). Because We Feel the Pressure and We Also Feel the Support”: Examining the Educational Success of Undocumented Immigrant Latina/o Students. Harvard Educational Review, 81 (3), 476-499.

Escamilla, A, (2008). Concepto y funciones de las competencias básicas. Bases para su desarrollo en los centros. Librosvivos. Net

Estellés, P. (Coord.) (2012). El fracàs escolar a Catalunya. Informe FEDAIA. Barcelona: FEDAIA.

Ferrer, F. (Dir.) (2009). Equitat, excel.lència i eficència educativa a Catalunya. Una anàlisi comparada. Barcelona: Editorial Mediterrània/ Fundació Bofill.

Generalitat de Catalunya (2005). Pla de Ciutadania i immigració 2005 – 2008. Barcelona: Generalitat de Catalunya.

Generalitat de Catalunya (2010). Pla de Ciutadania i Immigració 2009 – 2012. Barcelona: Generalitat de Catalunya.

Huguet, A. & Navarro, J. (2006). Inmigración y resultados escolares: lo que dicen las investigaciones. Cultura y Educación, 18, 117-126.

Instituto de Evaluación (2010). PISA 2009. Informe español. Madrid: Ministerio de Educación.

Mari-Klose, P., Mari-Klose, M., Vaquera, E. & Cunningham, S.A. (2010). Infancia y futuro. Nuevas realidades, nuevos retos. Colección Estudios Sociales, 30.

Monereo, C. (Coord.) (2009). PISA como excusa: repensar la evaluación para cambiar la enseñanza. Barcelona: Graó.

Murillo, F. J. (2005). La investigación sobre eficacia escolar. Barcelona: Octaedro.

Navarrete, L. (2007). Jóvenes y Fracaso escolar en España. Madrid: Instituto de Juventud (INJUVE).

OECD (1998). Overcoming Failure at School. Paris: OECD.

OECD (2010). PISA 2009 Results: Overcoming social background – equity in learning opportunities and outcomes (volume II). Paris: OECD. doi: 10.1787/9789264091504-en

Orfield, G. (2001). Schools more separate. Consequences of a Decade of resegregation. Cambridge (MA): Harvard Civil Rights Project.

Oseguera, L., Conchas, G.Q., & Mosqueda, E. (2011). Beyond Family and Ethnic Culture: Understanding the Preconditions for the Potencial Realization of Social Capital. Youth & Society, 43 (3), 1136-1166.

Serra, C., & Palaudàrias, J.M. (2010). Continuar o abandonar. L’alumnat estranger a l’educació secundària. Barcelona: Fundació Jaume Bofill.

Suárez Orozco, C. & Suárez Orozco, M. (1995). Transformations: immigration, family, life and achievement motivation among Latino adolescents. Stanford: Stanford University Press.

Truñó, M. (2012). Infància a Catalunya. Barcelona: UNICEF Comitè Catalunya.

Yeung, A.S. & McInerney, D.M. (2005). Student’s School Motivation and Aspiration Over High School Years. Educational Psychology, 25 (5), 537-554.

Zimmerman, B. J. (2008). Investigating Self-Regulation and Motivation: Historical Background, Methodological Developments, and Future Prospects. American Educational Research Journal, 45 (1), 166-183.

Publicado

2015-05-07

Artigos Similares

<< < 1 2 3 4 5 6 7 8 > >> 

Também poderá iniciar uma pesquisa avançada de similaridade para este artigo.