O que sabem os alunos galegos sobre suporte básico de vida? um estudo descritivo

Autores

  • Rubén Navarro-Patón Facultad de Formación de Profesorado. Universidade de Santiago de Compostela (España). Avenida Ramón Ferreiro s/n, 27002 Lugo, España
  • Miguel Cons-Ferreiro 1Facultad de Formación de Profesorado. Universidade de Santiago de Compostela (España). Avenida Ramón Ferreiro s/n, 27002 Lugo, España 2Facultad de Ciencias de la Educación y del Deporte. Universidad de Vigo (España). Campus a Xunqueira, s/n. 36005 Pontevedra, España
  • Vicente Romo-Pérez Facultad de Ciencias de la Educación y del Deporte. Universidad de Vigo (España). Campus a Xunqueira, s/n. 36005 Pontevedra, España
  • Marcos Mecías Calvo

DOI:

https://doi.org/10.47197/retos.v50.99488

Palavras-chave:

Estudiantes; Reanimación Cardiopulmonar; Desfibrilador Externo Automatizado; Encuesta.

Resumo

Antecedentes: A formação de escolares é uma questão importante na promoção da participação do público leigo na melhoria da sobrevivência após parada cardíaca extra-hospitalar. Para esta formação de qualidade é necessário conhecer o que os escolares sabem para estabelecer o que precisam aprender sobre o assunto. Por esse motivo, o objetivo desta pesquisa foi avaliar o conhecimento sobre SBV de alunos do 5º e 6º anos do Ensino Fundamental e de alunos do 1º, 2º e 3º anos do Ensino Médio.
Métodos: Durante o primeiro trimestre do ano letivo 2021/2022, foi realizado um inquérito a 947 alunos do Ensino Básico (n=308) e Secundário (n=639) entre os 10 e os 17 anos de quatro escolas apoiadas com fundos públicos de a Xunta da Galiza.
Resultados: 62,81% dos escolares pesquisados ​​receberam capacitação prévia. 92,30% responderam incorretamente à sequência correta de ações diante de uma pessoa com possível parada cardíaca e 93,14% responderam à ordem correta de execução do DEA para uma alta efetiva. 82,40% dos escolares conhecem o número do telefone de emergência. Os alunos do ensino secundário e os que receberam formação prévia apresentam melhores conhecimentos do que os do Ensino Básico (p < 0,001) e os que não a receberam (p < 0,001), embora em ambos os casos não atinjam 5 pontos em 10.
Conclusões: Os alunos galegos do Ensino Básico e Secundário têm baixos conhecimentos em Suporte Básico de Vida, razão pela qual não contribuem para a iniciativa “Crianças Salvam Vidas”.

Palavras-chave: Estudantes; Reanimação cardiopulmonar; Desfibrilador Externo Automático; Enquete.

 

 

Biografias Autor

Rubén Navarro-Patón, Facultad de Formación de Profesorado. Universidade de Santiago de Compostela (España). Avenida Ramón Ferreiro s/n, 27002 Lugo, España

 

 

Miguel Cons-Ferreiro, 1Facultad de Formación de Profesorado. Universidade de Santiago de Compostela (España). Avenida Ramón Ferreiro s/n, 27002 Lugo, España 2Facultad de Ciencias de la Educación y del Deporte. Universidad de Vigo (España). Campus a Xunqueira, s/n. 36005 Pontevedra, España

 

 

Vicente Romo-Pérez, Facultad de Ciencias de la Educación y del Deporte. Universidad de Vigo (España). Campus a Xunqueira, s/n. 36005 Pontevedra, España

 

 

Referências

Abelairas-Gómez, C., Carballo-Fazanes, A., Martínez-Isasi, S., López-García, S., Rico-Díaz, J., & Rodríguez-Núñez, A. (2020). Knowledge and attitudes on first aid and basic life support of pre- and elementary school teachers and parents. Anales de Pediatría (English Edition), 92(5), 268–276. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.anpede.2019.10.005

Abelairas-Gómez, C., Martinez-Isasi, S., Barcala-Furelos, R., Varela-Casal, C., Carballo-Fazanes, A., Pichel-López, M., Fernández Méndez, F., Otero-Agra, M., Sanchez Santos, L., & Rodriguez-Nuñez, A. (2021). Training frequency for educating schoolchildren in basic life support: very brief 4-month rolling-refreshers versus annual retraining—a 2-year prospective longitudinal trial. BMJ Open, 11(11), e052478. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2021-052478

AHA. (2001). Heartsaver CPR in the schools: Student manual. In Dallas: American Heart Association National Center.

Ammirati, C., Gagnayre, R., Amsallem, C., Némitz, B., & Gignon, M. (2014). Are schoolteachers able to teach first aid to children younger than 6 years? A comparative study. BMJ Open, 4(9), e005848. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2014-005848

Baldi, E., Bertaia, D., & Contri, E. (2015). School children learn BLS better and in less time than adults. Resuscitation, 88, e15–e16. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2014.12.034

Baldi, E., Grieco, N. B., Ristagno, G., Alihodžić, H., Canon, V., Birkun, A., Cresta, R., Cimpoesu, D., Clarens, C., Ganter, J., Markota, A., Mols, P., Nikolaidou, O., Quinn, M., Raffay, V., Ortiz, F. R., Salo, A., Stieglis, R., Strömsöe, A., … Savastano, S. (2021). The Automated External Defibrillator: Heterogeneity of Legislation, Mapping and Use across Europe. New Insights from the ENSURE Study. In Journal of Clinical Medicine (Vol. 10, Issue 21). https://doi.org/10.3390/jcm10215018

Banfai, B., Pandur, A., Schiszler, B., Pék, E., Radnai, B., Bánfai-Csonka, H., & Betlehem, J. (2018). Little lifesavers: Can we start first aid education in kindergarten? – A longitudinal cohort study. Health Education Journal, 77(8), 1007–1017. https://doi.org/10.1177/0017896918786017

Banfai, B., Pandur, A., Schiszler, B., Radnai, B., Banfai-Csonka, H., & Betlehem, J. (2018). “Kids save lives” in Hungary—implementation, opportunities, programmes, opinions, barriers. Resuscitation, 130, e3–e4. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2018.06.033

Binkhorst, M., Coopmans, M., Draaisma, J. M. T., Bot, P., & Hogeveen, M. (2018). Retention of knowledge and skills in pediatric basic life support amongst pediatricians. European Journal of Pediatrics, 177(7), 1089–1099. https://doi.org/10.1007/s00431-018-3161-7

Bohn, A., Lukas, R. P., Breckwoldt, J., Böttiger, B. W., & Van Aken, H. (2015). ‘Kids save lives’: why schoolchildren should train in cardiopulmonary resuscitation. Current Opinion in Critical Care, 21(3), 220–225. https://doi.org/doi: 10.1097/MCC.0000000000000204

Böttiger, B W, Bossaert, L. L., Castrén, M., Cimpoesu, D., Georgiou, M., Greif, R., Grünfeld, M., Lockey, A., Lott, C., Maconochie, I., Melieste, R., Monsieurs, K. G., Nolan, J. P., Perkins, G. D., Raffay, V., Schlieber, J., Semeraro, F., Soar, J., Truhlář, A., … Wingen, S. (2016). Kids Save Lives - ERC position statement on school children education in CPR: “Hands that help - Training children is training for life.” Resuscitation, 105, A1–A3. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2016.06.005

Böttiger, Bernd W. (2015). “A Time to Act” – Anaesthesiologists in resuscitation help save 200,000 lives per year worldwide: School children, lay resuscitation, telephone-CPR, IOM and more. European Journal of Anaesthesiology | EJA, 32(12). https://journals.lww.com/ejanaesthesiology/Fulltext/2015/12000/_A_Time_to_Act____Anaesthesiologists_in.1.aspx

Böttiger, Bernd W, Semeraro, F., & Wingen, S. (2017). “Kids Save Lives”: Educating Schoolchildren in Cardiopulmonary Resuscitation Is a Civic Duty That Needs Support for Implementation. Journal of the American Heart Association, 6(3), e005738. https://doi.org/10.1161/JAHA.117.005738

Böttiger, Bernd W, & Van Aken, H. (2015). Kids save lives: Training school children in cardiopulmonary resuscitation worldwide is now endorsed by the World Health Organization (WHO). Resuscitation, 94, A5–A7. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2015.07.005

Cave, D. M., Aufderheide, T. P., Beeson, J., Ellison, A., Gregory, A., Hazinski, M. F., Hiratzka, L. F., Lurie, K. G., Morrison, L. J., Mosesso, V. N., Nadkarni, V., Potts, J., Samson, R. A., Sayre, M. R., & Schexnayder, S. M. (2011). Importance and Implementation of Training in Cardiopulmonary Resuscitation and Automated External Defibrillation in Schools. Circulation, 123(6), 691–706. https://doi.org/10.1161/CIR.0b013e31820b5328

Cerezo Espinosa, C. (2019). Aprendizaje de Reanimación Cardiopulmonar en población no sanitaria con recursos de innovación docente [Universidad Católica de Murcia]. http://repositorio.ucam.edu/handle/10952/4175

Dainty, K. N., Colquitt, B., Bhanji, F., Hunt, E. A., Jefkins, T., Leary, M., Ornato, J. P., Swor, R. A., Panchal, A., & null, null. (2022). Understanding the Importance of the Lay Responder Experience in Out-of-Hospital Cardiac Arrest: A Scientific Statement From the American Heart Association. Circulation, 145(17), e852–e867. https://doi.org/10.1161/CIR.0000000000001054

Decreto 155, de 15 de septiembre, por el que se establecen la ordenación y el currículo de la educación primaria en la Comunidad Autónoma de Galicia, Diario Oficial de Galicia 49595 (2022). https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2022/20220926/AnuncioG0655-190922-0001_es.pdf

Decreto 156, de 15 de septiembre, por el que se establecen la ordenación y el currículo de la educación secundaria obligatoria en la Comunidad Autónoma de Galicia, 50010 (2022). https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2022/20220926/AnuncioG0655-190922-0002_es.pdf

García-Suárez, M., Méndez-Martínez, C., Martínez-Isasi, S., Gómez-Salgado, J., & Fernández-García, D. (2019). Basic Life Support Training Methods for Health Science Students: A Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(5), 768. https://doi.org/10.3390/ijerph16050768

Hansen, S. M., Hansen, C. M., Folke, F., Rajan, S., Kragholm, K., Ejlskov, L., Gislason, G., Køber, L., Gerds, T. A., Hjortshøj, S., Lippert, F., Torp-Pedersen, C., & Wissenberg, M. (2017). Bystander Defibrillation for Out-of-Hospital Cardiac Arrest in Public vs Residential Locations. JAMA Cardiology, 2(5), 507–514. https://doi.org/10.1001/jamacardio.2017.0008

Instituto Gallego de Estadística. (2021). Enseñanza no universitaria. Centros de régimen general en funcionamiento según las enseñanzas que imparten. https://www.ige.eu/igebdt/esqv.jsp?ruta=verTabla.jsp?OP=1&B=1&M=&COD=463&R=9912[12];1[2:3];0[2021]&C=2[2];3[0]&F=&S=&SCF=

Jiménez-Fábrega, X., Escalada-Roig, X., Miró, Ò., Sanclemente, G., Díaz, N., Gómez, X., Villena, O., Rodríguez, E., Gaspar, A., Molina, J. E., Salvador, J., & Sánchez, M. (2009). Comparison between exclusively school teacher-based and mixed school teacher and healthcare provider-based programme on basic cardiopulmonary resuscitation for secondary schools. Emergency Medicine Journal, 26(9), 648 LP – 652. https://doi.org/10.1136/emj.2008.062992

Jorge-Soto, C., Abelairas-Gómez, C., Barcala-Furelos, R., Garrido-Viñas, A., Navarro-Patón, R., Muiño-Piñeiro, M., Díaz-Pereira, M. P., & Rodríguez-Núñez, A. (2016). Automated external defibrillation skills by naive schoolchildren. Resuscitation, 106, 37–41. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2016.06.007

Ley Orgánica 3/2020, de 29 de diciembre, por la que se modifica la Ley Orgánica 2/2006, de 3 de mayo, de Educación, 340 Boletín Oficial del Estado 122868 (2020). https://www.boe.es/diario_boe/txt.php?id=BOE-A-2020-17264

Losa-Ballesteros, B. J., Rosell-Pérez, J., Salmerón-Ríos, S., & Fernández-Lozano, J. M. (2020). Eficacia de la enseñanza teórico-práctica en institutos de reanimación cardiopulmonar. Rev Esp Salud Pública, 94, e2020008093. https://www.sanidad.gob.es/biblioPublic/publicaciones/recursos_propios/resp/revista_cdrom/VOL94/O_BREVES/RS94C_202008093.pdf

Malta Hansen, C., Rosenkranz, S. M., Folke, F., Zinckernagel, L., Tjørnhøj‐Thomsen, T., Torp‐Pedersen, C., Sondergaard, K. B., Nichol, G., & Hulvej Rod, M. (2017). Lay Bystanders’ Perspectives on What Facilitates Cardiopulmonary Resuscitation and Use of Automated External Defibrillators in Real Cardiac Arrests. Journal of the American Heart Association, 6(3), e004572. https://doi.org/10.1161/JAHA.116.004572

Martínez-Isasi, S., Abelairas-Gómez, C., Pichel-López, M., Barcala-Furelos, R., Varela-Casal, C., Vázquez-Santamariña, D., Sánchez-Santos, L., & Rodríguez-Núñez, A. (2022). Aprendiendo a reanimar en la escuela. Estudio en escolares de 8-12 años. Anales de Pediatría, 96(1), 17–24. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.anpedi.2020.09.018

Nakagawa, N. K., Silva, L. M., Carvalho-Oliveira, R., Oliveira, K. M. G., Santos, F. R. A., Calderaro, M., Souza, H. P., Hajjar, L. A., Motta, E. V, Teixeira, P. W. G. N., Timerman, S., Semeraro, F., Carmona, M. J. C., & Böttiger, B. W. (2019). KIDS SAVE LIVES BRAZIL: A successful pilot program to implement CPR at primary and high schools in Brazil resulting in a state law for a training CPR week. Resuscitation, 140, 81–83. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2019.05.009

Navarro-Patón, R, Freire-Tellado, M., Basanta-Camiño, S., Barcala-Furelos, R., Arufe-Giraldez, V., & Rodriguez-Fernández, J. E. (2018). Effect of 3 basic life support training programs in future primary school teachers. A quasi-experimental design. Medicina Intensiva (English Edition), 42(4), 207–215. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.medine.2017.06.012

Navarro-Patón, Rubén, Cons-Ferreiro, M., Mecías-Calvo, M., & Romo-Pérez, V. (2022). Acquisition of knowledge and skills on cardiopulmonary resuscitation and use of the automated external defibrillator after a training process by Galician schoolteachers. Journal of Human Sport and Exercise, 17(4), In Press. https://doi.org/https://doi.org/10.14198/jhse.2022.174.19

Navarro-Patón, Rubén, Cons-Ferreiro, M., & Romo-Pérez, V. (2020). Pre-school, primary and secondary education Galician school teachers´ knowledge on basic life support: cross-sectional study. Retos, 38, 173–179. https://doi.org/10.47197/retos.v38i38.75237

Navarro-Patón, Rubén, Cons-Ferreiro, M., & Romo-Pérez, V. (2021). Schoolteacher´s theoretical and skills knowledge on cardiopulmonary resuscitation and use of the automated external defibrillator after a video-training process. Retos, 42, 172–181. https://doi.org/10.47197/retos.v42i0.86373

Navarro-Patón, Rubén, Freire-Tellado, M., Pavón-Prieto, M. del P., Vázquez-López, D., Neira-Pájaro, M., & Lorenzana-Bargueiras, S. (2017). Dispatcher assisted CPR: Is it still important to continue teaching lay bystander CPR? The American Journal of Emergency Medicine, 35(4), 569–573. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ajem.2016.12.014

Navarro-Patón, Rubén, Penelas-Teijeiro, G., & Basanta-Camiño, S. (2016). ¿Tienen las futuras maestras y maestros de educación primaria la formación necesaria para iniciar las maniobras de reanimación cardiopulmonar en caso de emergencia escolar? Un estudio descriptivo. Educar, 52(1), 149–168. https://doi.org/https://doi.org/10.5565/rev/educar.714

Nolan, J. P., Soar, J., Zideman, D. A., Biarent, D., Bossaert, L. L., Deakin, C., Koster, R. W., Wyllie, J., & Böttiger, B. (2010). European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2010 Section 1. Executive summary. Resuscitation, 81(10), 1219–1276. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2010.08.021

Panchal, A. R., Bartos, J. A., Cabañas, J. G., Donnino, M. W., Drennan, I. R., Hirsch, K. G., Kudenchuk, P. J., Kurz, M. C., Lavonas, E. J., Morley, P. T., O’Neil, B. J., Peberdy, M. A., Rittenberger, J. C., Rodriguez, A. J., Sawyer, K. N., Berg, K. M., Arafeh, J., Benoit, J. L., Chase, M., … Magid, D. J. (2020). Part 3: Adult Basic and Advanced Life Support: 2020 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 142(16_suppl_2), S366–S468. https://doi.org/10.1161/CIR.0000000000000916

Partiprajak, S., & Thongpo, P. (2016). Retention of basic life support knowledge, self-efficacy and chest compression performance in Thai undergraduate nursing students. Nurse Education in Practice, 16(1), 235–241. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.nepr.2015.08.012

Qian, Y. F., Geng, G. L., Ren, Y. Q., Zhang, X. T., Sun, W. J., & Li, Q. (2021). Analysis of the Status Quo and Influencing Factors of Community Residents’ Awareness of Basic Life Support and Willingness to Attempt Rescue. Risk Management and Healthcare Policy, 14, 3129. https://doi.org/10.2147/RMHP.S314557

Salvatierra, G. G., Palazzo, S. J., & Emery, A. (2017). High School CPR/AED Training in Washington State. Public Health Nursing, 34(3), 238–244. https://doi.org/https://doi.org/10.1111/phn.12293

Semeraro, F., Scapigliati, A., De Marco, S., Boccuzzi, A., De Luca, M., Panzarino, B., Cataldi, W., Scelsi, S., & Ristagno, G. (2017). “Kids Save Lives” campaign in Italy: A picture from a nationwide survey on the web. Resuscitation, 111, e5–e6. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2016.11.013

Semeraro, F., Wingen, S., Schroeder, D. C., Ecker, H., Scapigliati, A., Ristagno, G., & Böttiger, B. W. (2016). KIDS SAVE LIVES implementation in Europe: A survey through the ERC Research NET. Resuscitation, 107, e7–e9. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2016.08.014

Semeraro, F., Wingen, S., Schroeder, D. C., Ecker, H., Scapigliati, A., Ristagno, G., Cimpoesu, D., & Böttiger, B. W. (2018). KIDS SAVE LIVES—Three years of implementation in Europe. Resuscitation, 131, e9–e11. https://doi.org/10.1016/j.resuscitation.2018.08.008

Publicado

2023-09-15

Como Citar

Navarro-Patón, R., Cons-Ferreiro, M., Romo-Pérez, V., & Mecías Calvo, M. (2023). O que sabem os alunos galegos sobre suporte básico de vida? um estudo descritivo. Retos, 50, 1071–1078. https://doi.org/10.47197/retos.v50.99488

Edição

Secção

Artigos de caráter científico: trabalhos de pesquisas básicas e/ou aplicadas.

Artigos mais lidos do(s) mesmo(s) autor(es)