Pádel: una mirada compleja, dinámica y no lineal en la iniciación deportiva y el entrenamiento (Paddle-tennis: a complex, dynamic and non-linear approach for teaching-learning processes and training)

Autores/as

  • Enrique Lacasa Claver Institut Nacional d'Educació Física de Catalunya Centre adscrit a la Universitat de Lleida
  • Cristòfol Salas Santandreu Institut Nacional d'Educació Física de Catalunya. Centre adscrit a la Universitat de Lleida
  • Carlota Torrents Martin Institut Nacional d'Educació Física de Catalunya. Centre adscrit a la Universitat de Lleida

DOI:

https://doi.org/10.47197/retos.v0i41.81320

Palabras clave:

Pádel, complejidad, dinámica ecológica, auto-organización, emergencia, aprendizaje guiado por constreñimientos, (Padel, complexity, ecological dynamics, self-organization, emergence, constraint-led approach)

Resumen

 

En contraposición a perspectivas tradicionales, reduccionistas y excesivamente mecanicistas, consideramos a las/los jugadoras/es de pádel como sistemas dinámicos y complejos, y a sus procesos de adquisición de habilidades como no lineales. El objetivo de este artículo es el de presentar las consecuencias de la introducción de las ciencias de la complejidad en el entrenamiento y el aprendizaje y mostrar aplicaciones concretas en el pádel. Tras una aproximación a conceptos clave como Constraints-led Approach, constreñimiento, auto-organización o ciclo percepción-acción, mostramos dos estudios piloto aplicables al entrenamiento del pádel donde se modifica el comportamiento a partir de la manipulación de constreñimientos de la tarea: a) Un juego reducido que escala el espacio y equipamiento para adaptarlo a jugadoras y jugadores benjamines de una escuela de pádel. Al comparar el comportamiento de las niñas y niños en juego adaptado vs. juego reglamentario, se observó que se producía un aumento de oportunidades en cuanto al número y variedad de acciones; b) El Cruzadito, un juego reducido que limita el espacio y el número de jugadores. Se comparó, en tres grupos de edad, la carga de trabajo de la situación reducida vs. juego reglamentario. Se comprobó que la intensidad fue mayor durante la práctica en el juego reducido. A partir de estos resultados, se discute sobre los beneficios de mejorar el comportamiento de los jugadores y jugadoras estimulando aspectos condicionales sin necesidad de aislar al jugador de los acoplamientos percepción-acción claves y específicos del pádel. Sugerimos que la perspectiva compleja, dinámica y no-lineal puede ser un marco idóneo para el diseño de escenarios de aprendizaje y mejora integral de deportistas.

Summary: In contrast to traditional, reductionist and excessively mechanistic approaches, we propose that padel players are complex dynamical systems and their skill acquisition processes are non-linear. The aim of this paper is to describe the consequences of the introduction of complex systems sciences to sport training and to show two practical proposals. Some key concepts such as Constraints-led Approach, constraint, self-organization or perception-action are explained before presenting two pilot studies to modify the behavior by means of the manipulation of task constraints: a) A small sided game that scales the space and equipment to adapt it to young players of a junior school. By comparing the behavior of the girls and boys in the adapted game vs. regular game, it is suggested that there are more opportunities for greater number and variety of actions when reducing the game. B) Cruzadito is a small-sided game that limits the space and the number of players and it has been applied to three age groups. By comparing the workload of the small-sided situation vs. regular game, it is suggested that physical load can even be increased. The benefits of these proposals are discussed, considering the differences with approaches based on isolating the player from the key and specific perception-action links of padel. It is suggested that the complex, dynamic and non-linear perspective can be an excellent approach for designing learning contexts and improving athlete’s states.

Biografía del autor/a

Enrique Lacasa Claver, Institut Nacional d'Educació Física de Catalunya Centre adscrit a la Universitat de Lleida

Personal Docente Investigador INEFC-UdL. Ásignaturas de análisis de la estructura funcional del deporte y el ejercicio físico, Ampliación de deportes: Bádminton y Deportes emergentes: Pádel.

Miembro Complex System in Sports Research Group

Coordinador de la Sección de Pádel de Ekke-Viding (Lleida)

Cristòfol Salas Santandreu, Institut Nacional d'Educació Física de Catalunya. Centre adscrit a la Universitat de Lleida

Profesor del INEFC-Lleida. Responsable de Calidad. Profesor de Deportes de cancha dividida: Voleybol, Bádminton y Pádel.

Miembro del grupo de investigación de juego motor (GREJE)

Carlota Torrents Martin, Institut Nacional d'Educació Física de Catalunya. Centre adscrit a la Universitat de Lleida

Profesora del INEFC desde 2003 en el área de la Expresión y la danza.

Complex System in Sports Research Group

Citas

Aivar, M.P., & Ramon, T. (2006). La dualidad percepción-acción: la necesidad de recuperar la crítica de Dewey a la teoría del arco reflejo. Revista de Historia de la Psicología, 27(2/3), 269-277.

Almonacid-Cruz, B. (2011). Perfil de juego en pádel de alto nivel. (Tesis doctoral). Jaén: Universidad de Jaén.

Araújo, D., & Davids, K. (2011). What Exactly is Acquired During Skill Acquisition? Journal of Consciousness Studies, 18(4), 7–23.

Araújo, D., Teques, P., Hernández-Mendo, A., Reigal, R., & Anguera, M. T. (2016). La toma de decisión, ¿es una conducta observable?: Discusión sobre diferentes perspectivas teóricas utilizadas en el estudio del rendimiento deportivo. Cuadernos de psicología del deporte, 16(1), 183-196.

Balagué, N., Pol, R., Torrents, C., Ric, A., & Hristovski, R. (2019). On the relatedness and nestedness of contraints. Sports Medicine-Open, 5(1), 1-10. https://doi.org/10.1186/s40798-019-0178-z

Bayer, D., Ebert, M., & Leser, R. (2017). A comparison of the playing structure in elite kids tennis on two different scaled courts. International Journal of Performance Analysis in Sport, 17(1-2), 34-43. http://dx.doi.org/10.1080/24748668.2017.1303977

Bernstein, N.A. (1967) The coordination and regulation of movements. Oxford: Pergamon Press.

Caldeira, P., Paulo, A., Infante, J., & Araújo, D. (2019). A influência da pedagogia não-linear e da abordagem baseada nos constrangimentos no treino do remate no voleibol. Retos: Nuevas Tendencias en Educación Física, Deporte y Recreación, (36), 590-596

Cantos, J., & Hernández, F. J. (2019). Pedagogía no lineal como método de enseñanza de los comportamientos tácticos en los deportes de equipo, aplicación al rugby. Retos: Nuevas Tendencias en Educación Física, Deporte y Recreación, (35), 402-406.

Casamichana, D., & Castellano, J. (2010). Time–motion, heart rate, perceptual and motor behaviour demands in small-sides soccer games: Effects of pitch size. Journal of Sports Sciences, 28(14), 1615-1623. http://dx.doi.org/10.1080/02640414.2010.521168

Chow, J.Y., Davids, K., Hristovski, R., Araújo, D., & Passos, P. (2011). Nonlinear pedagogy: Learning design for self-organizing neurobiological systems. New Ideas in Psychology, 29(2), 189-200. http://dx.doi.org/10.1016/j.newideapsych.2010.10.001

Chow, J.Y., Davids, K., Button, C., & Renshaw, I. (2015). Nonlinear Pedagogy in Skill Acquisition: An introduction. New York: Taylor&Francis Group. http://dx.doi.org/10.4324/9781315813042

Davids, K., Araújo, D., Correia, V., & Vilar, L. (2013). How small-sided and conditioned games enhance acquisition of movement and decision-making skills. Exercise and Sport Sciences Reviews, 41(3), 154-161. http://dx.doi.org/10.1097/JES.0b013e318292f3ec

Davids, K., Button, C., & Bennett, S. (2008). Dynamics of skill acquisition: A constraints-led approach. Human Kinetics.

Dellal, A., Owen, A., Wong, D. P., Krustrup, P., Van Exsel, M., & Mallo, J. (2012). Technical and physical demands of small vs. large sided games in relation to playing position in elite soccer. Human movement science, 31(4), 957-969. http://dx.doi.org/10.1016/j.humov.2011.08.013

Gibson, J. J. (1979). The Ecological Approach to Visual Perception. Boston: Houghton Mifflin

Halouani, J., Chtourou, H., Gabbett, T., Chaouachi, A., & Chamari, K. (2014). Small-sided games in team sports training: a brief review. The Journal of Strength & Conditioning Research, 28(12), 3594-3618. http://dx.doi.org/10.1519/JSC.0000000000000564

Headrick, J., Renshaw, I., Davids, K., Pinder, R. A., & Araújo, D. (2015). The dynamics of expertise acquisition in sport: The role of affective learning design. Psychology of Sport and Exercise, 16, 83-90. http://dx.doi.org/10.1016/j.psychsport.2014.08.006

Heras Escribano, M. (2012). Comprender la realidad sin representaciones: Affordances y psicología ecológica. Ciencia Cognitiva, 6(2), 48-50.

Kelso, J. A. S. (1995). Dynamic patterns: the self-organisation of brain and behaviour. Cambridge, MA: MIT Press.

Limpens, V., Buszard, T., Shoemaker, E., Savelsbergh, G. J., & Reid, M. (2018). Scaling constraints in junior tennis: the influence of net height on skilled players’ match-play performance. Research quarterly for exercise and sport, 89(1), 1-10. http://dx.doi.org/10.1080/02701367.2017.1413230

Martín-Barrero, A., & Camacho-Lazarraga, P. (2020). El diseño de tareas de entrenamiento en el fútbol desde el enfoque de la pedagogía no lineal. Retos: Nuevas Tendencias en Educación Física, Deporte y Recreación, (38), 768-772.

Mitchell, S.A., Oslin, J.L., & Griffin, L.L. (2006). Teaching sports skills: A tactical games approach (2nd ed.). Champaign, IL: Human Kinetics.

Molina-Carmona, I., Gómez-Carmona, C. D., Bastida Castillo, A., & Pino-Ortega, J. (2018). Validez del dispositivo inercial WIMU PROTM para el registro de la frecuencia cardíaca en un test de campo. Sportk Revista Euroamericana de Ciencias del Deporte, 7, 81-86.

Newell, K. M. (1986). Constraints on the development of coordination. En M. G. Wade & H. T. A. Whiting (Eds.), Motor skill acquisition in children. Aspects of coordination and control, (pp. 341-360). Amsterdam: Martinus Nijhoff.

Passos, P., Araújo, D., Davids, K., & Shuttleworth, R. (2008). Manipulating constraints to train decision making in rugby union. International Journal of Sports Science and Coaching, 3(1), 125-140. http://dx.doi.org/10.1260/174795408784089432

Passos, P., Lacasa, E., Milho, J., & Torrents, C. (2020). Capturing Interpersonal Synergies in Social Settings: An Example within Badminton Cooperative Task. Nonlinear Dynamics, Psychology, and Life Sciences, 24(1), 59-78.

Pinder, R. A., Davids, K., & Renshaw, I. (2012). Metastability and emergent performance of dynamic interceptive actions. Journal of Science and Medicine in Sport, 15(5), 437-443. http://dx.doi.org/10.1016/j.jsams.2012.01.002

Pol, R., Balagué, N., Ric, A., Torrents, C., Kiely, J., & Hristovski, R. (2020). Training or Synergizing? Complex Systems Principles Change the Understanding of Sport Processes. Sports Medicine-Open, 6(1), 1-13. https://doi.org/10.1186/s40798-020-00256-9

Renshaw, I., Davids, K. W., Shuttleworth, R., & Chow, J. Y. (2009). Insights from ecological psychology and dynamical systems theory can underpin a philosophy of coaching. International Journal of Sport Psychology, 40(4), 540-602.

Renshaw, I., & Brendan, M. (2018). A Constraint-Led Approach to Coaching and Teaching Games: Can going back to the future solve the «they need the basics before they can play a game» argument? Ágora para la Educació Física y el Deporte, 20(1), 1-26. http://dx.doi.org/10.24197/aefd.1.2018.1-26

Sánchez-Alcaraz, B.J. (2014). Diferencias en las acciones de juego y la estructura temporal entre el pádel masculino y femenino profesional. Acción Motriz, 12, 17-22

Sánchez-Alcaraz, B., Orozco-Ballesta, V., Courel-Ibáñez, J., & Sánchez-Pay, A. (2018). Evaluación de la velocidad, agilidad y fuerza en jóvenes jugadores de pádel. Retos: Nuevas Tendencias en Educación Física, Deporte y Recreación, (34), 263-266.

Seifert, L., Orth, D., Button, C., Brymer, E., & Davids, K. (2017). An ecological dynamics framework for the acquisition of perceptual–motor skills in climbing. En F. Feletti (Ed.), Extreme Sports Medicine, (pp. 365-382). Springer, Cham. http://dx.doi.org/10.1007/978-3-319-28265-7_28

Van Orden, G., Hollis, G., & Wallot, S. (2012). The blue-collar brain. Frontiers in physiology, 3, 207. http://dx.doi.org/10.3389/fphys.2012.00207

Woods, C., Mckeown, I., Rothwell, M., Araújo, D., Robertson, S., & Davids, K. (2020). Sport practitioners as sport ecology designers: How ecological dynamics has progressively changed perceptions of skill'acquisition'in the sporting habitat. Frontiers in Psychology, 11, 654. http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00654

Descargas

Publicado

2021-07-01

Cómo citar

Lacasa Claver, E., Salas Santandreu, C., & Torrents Martin, C. (2021). Pádel: una mirada compleja, dinámica y no lineal en la iniciación deportiva y el entrenamiento (Paddle-tennis: a complex, dynamic and non-linear approach for teaching-learning processes and training). Retos, 41, 354–361. https://doi.org/10.47197/retos.v0i41.81320

Número

Sección

Artículos de carácter científico: trabajos de investigaciones básicas y/o aplicadas