Sallust in 16th Century Latin Florilegia

Authors

DOI:

https://doi.org/10.23808/rel.v23i0.103229

Keywords:

Sallust, florilegia, Reinaissance, Classical Tradition

Abstract

In this article we analyse Sallust’s presence in three Latin florilegia of the 16th century —the Polyanthea. Opus suauissimis floribus exornatum (1503) by D. Nanum Mirabellium, Illustres quaedam Sententiae ex optimis quibusque aliis autoribus selectae (1550), attributed to P. Lagnier, and the Sententiae et Exempla ex probatissimis scriptoribus collecta (1557) by André Rodrigues de Évora— to determine whether the medieval vision of the Roman historian as a moralist and a stylistic and literary model is maintained in these Renaissance selections or, on the contrary, he is presented in a new light as a model of good government and civic liberties.

References

Fuentes

Kurfess, A. (1957): C. Sallusti Crispi Catilina, Iugurtha, Fragmenta ampliora, Leipzig, Teubner.

Lagnier, P. (1550): Illustres quaedam sententiae ex optimis quibusque aliis auctoribus selectae, per eudem Petrum Lagnerium, In Vico Bellouacensis, Apud Carolus Perier in vico Bellouacensi.

Nano Mirabelio, D. (1507): Polyanthea. Opus suauissimis floribus exornatum compositum per Dominicum Nanum Mirabellium, Venetiis, Apud Georgium Rusconem Mediolanensem.

Rodrigues De Évora, A. (1557): Sententiae et exempla ex probatissimis quibusque scriptoribus collecta et per locos comunes digesta per Andream Eborensem Lusitanum, Lugduni, apud Theobaldum Paganum.

Estudios

Albrecht, M. Von (1997): «Salustio», Historia de la Literatura Latina, Vol. 1, Barcelona, Herder, 413–440.

Aldama Roy, A. M.ª – Muñoz Jiménez, M.ª J. (2009): «Selección y manipulación de los autores clásicos en los florilegios latinos», en García de Paso Carrasco, M.ª D. – Rodríguez Herrera, G. (eds.), Selección, manipulación y uso metaliterario de los autores clásicos, Zaragoza, Pórtico, 99–123.

Antonio N. (1788): Bibliotheca hispana nova: sive hispanorum scriptorum qui ab anno md ad mdclxxxiv floruere notitia, Vol. 1, Matriti, Apud viduam et Heredes Joachimi de Ibarra.

Arcos Pereira, T. (2009): «La selección de autores en las preceptivas retóricas latinas», en García de Paso Carrasco, M.ª D. – Rodríguez Herrera. G. (eds.), Selección, manipulación y uso metaliterario de los autores clásicos, Zaragoza, Pórtico, 125–145.

Artigas, E. et alii (2014): «De floribus florilegiisque barcinonensibus», en Callejas Berdonés, M.ª T. et alii (eds.), Manipulus studiorum en recuerdo de la profesora Ana María Aldama Roy, Madrid, Escolar y Mayo, 921–1056.

Bravo De Laguna, F. (2018): «Las sentencias atribuidas a Publilio Siro en los florilegios de André Rodrigues de Évora», Euphrosyne, 46, 243–260.

Bravo De Laguna, F.– Rodríguez Herrera, G. (2018): «Las Sententiae de Publilio Siro seleccionadas por Erasmo y su influencia en los florilegios de G. Maior y A. Rodrigues de Évora», Cuadernos de Filología Clásica. Estudios Latinos 38.1, 83–107.

Byrne, Ph. (2018): «More than Roman Salt: Sallust, Caesar and Cato in Twelfth- and Early Thirteenth-Century Moral Thought», Cerae: An Australasian Journal of Medieval and Early Modern Studies, 4, 1–26.

Callejas Berdonés, M.ª T. (2011): «Juvenal en el manuscrito 749-II de la Bibliothèque Municipal de Douai», en Muñoz Jiménez, M.ª J. (ed.), El florilegio: espacio de encuentro de los autores antiguos y medievales, Porto, Fédération Internationale des Instituts d’Études Médiévales, 71–98.

Codoñer Merino, C. (2002): «La educación hispánica en el siglo xvi. La compilación de Sententiae de André Rodrigues Eborense», en Cataldo e André de Resende. Congreso Internacional do Humanismo Português, Lisboa, Universidade de Lisboa, 111–21.

Cruz Trujillo, M. (2011): «La particular selección de autores del manuscrito 981 de la Abadía de Montserrat», en Muñoz Jiménez, M.ª J. (ed.), El florilegio: espacio de encuentro de los autores antiguos y medievales, Porto, Fédération Internationale des Instituts d’Études Médiévales, 71–98.

Curbelo Tavío, M.ª E. (2017): «La eloquentia en los florilegios latinos del siglo XVI», Revista de Estudios Latinos 17, 113–136.

Da Costa Pimpâo, A. J. (1972): «André Eborense e o seu libro de Sentenças e Exemplos», Escritos diversos, Coimbra, Universidade, 385–401.

Carrera De La Red, A. (2008): «Dos manifestaciones político-culturales del siglo XV español: las primeras traducciones castellanas de las monografías de Salustio», La Coronica: A Journal of Medieval Hispanic Languagues, Literatures and Cultures, 37.1, 73–110.

Fernández De La Cuesta, B. (2008): En la senda del Florilegium Gallicum. Edición y estudio del florilegio del manuscrito Córdoba, Archivo Capitular 150, Louvain-la- Neuve, Brepols.

Fernández De La Cuesta, B. (2011): «Pasajes selectos de Ovidio en le florilegio de Douai. Bibliothèque Municipale, 749», en Muñoz Jiménez, M.ª J. (ed.), El florilegio: espacio de encuentro de los autores antiguos y medievales, Porto, Fédération Internationale del Instituts d’Études Médiévales, 99–122.

Hamesse, J. (2013): «De la manducation del textes à l’apprentissage du savoir: l’evolution del florilèges médiévaux», en Muñoz Jiménez, M.ª J.– Cañizares, P.– Martín C. (eds.) La compilación del saber en la Edad Media, Porto, Fédération Internationale des Instituts d’Études Médiévales, 11–32.

Hazelton, R. (1957): «The Cristianization of 'Cato': the Disticha Catonis in the Light of Late Mediaeval Commentaries», Mediaeval Studies 19, 157–73.

Juez Gálvez, F. J. (2009): «André Rodrigues de Évora, un maruliano portugués del siglo XVI», Colloquia Maruliana 18, 267–85.

Harris, W. V. (1998): «La canonicidad», en Sullà, E. (ed.), El canon literario, Madrid, Surco Libros, 37–60.

López Poza, S. (2021): «Sicut apes. Recepción e imitación de los clásicos en el Siglo de Oro y creación artística híbrida (texto e imagen)», Hipogrifo. Revista de literatura y cultura del Siglo de Oro, 9.1, 21–46.

Moss, A. (1996): Printed Commonplace-Books and the Structuring of Renaissance Thought, Oxford, Clarendon Press.

Muñoz Jiménez, M.ª J. (2004): «La edición de florilegios como edición especial», Exemplaria classica 8, 123–133.

Muñoz Jiménez, M.ª J. (2011): «Formas de coexistencia de los autores y obras en los florilegios latinos», en Muñoz Jiménez, M.ª J. (ed.). >El florilegio: espacio de encuentro de los autores antiguos y medievales, Porto, Fédération Internationale des Instituts d’Études Médiévales, 135–153.

Muñoz Jiménez, M.ª J. (2018): «La presencia oculta de las Menandri Sententiae en la Primera parte de las Sentencias de Andrés Rodrigues de Évora y en las Sententiae ex diuersis auctoribus graecis de Cristóbal García Guillén de Paz», Revista de Estudios Latinos 18, 239–254.

Muñoz Jiménez, M.ª J. (2019): «Salustio en la Primera parte de las sentencias de André Rodriguez de Évora y en las Sententiae ex diuersis auctoribus de Cristóbal García Guillén de Paz», en Elizabeth Lobo, C., Jesús Rocha, R. (eds.), Magisterium. Studia in honorem Mirta Estela Assis, San Miguel de Tucumán, Universidad Nacional de Tucumán, 351–374.

Olsen, M. (1995): «La diffusion et l’étude des historiens antiques au XIIe siècle», en Welkenhuysen, A. et alii (eds). Mediaeval Antiquity, Leuven, Leuven University Press, 21–43.

Osmond, P. J. (2005): «The Valla Commentary on Sallust’s Bellum Catilinae: Questions of Authenticity and Reception 35–38», en Pade., M. (ed.), On Renaissance Commentaries, Hildesheim, Georg Olms Verlag, 29–47.

Osmond P. J. – Ulery, R. W. (2003). «Sallustius», en Brown, V. (ed.), Catalogus translationum et commentariorum: Medieval and Renaissance Latin Translations and Commentaries, Vol. 8. Washington DC, Catholic University of America Press, 183–326.

Rodríguez Herrera, G. (2015): «Propercio en la Polyanthea de D. Nano Mirabelio», en Maestre Maestre, J. M.ª et alii (ed.), Humanismo y Pervivencia del mundo clásico V.4. Homenaje al Profesor Juan Gil, Alcañiz – Madrid, Instituto de Estudios Humanísticos – Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1911–1924.

Rodríguez Herrera, G. (2016): «La selección de los elegiacos latinos en las Sententiae et Exemplum (1557) de André Rodrigues de Évora», Habis 47, 275–290.

Rodríguez Herrera, G. (2020): «Los florilegios de autores latinos y su estado actual», en Lopes Andrade, A. M. – Carrington, M. C. (ed.). Do Manuscrito ao Livro Impresso II. Aveiro-Coimbra, UA Editora-Universidade de Aveiro - Imprensa da Universidade de Coimbra, 131–174.

Rouse, R.H. (1979): «Florilegia and Classical Authors in twelfth- and Thirteenth- Century Orléans», Viator 10, 131–160.

Rouse, R. H. – Rouse, M. A. (1979): Preachers, Florilegia and Sermons: Studies on the ’Manipulus Florum’ of Thomas of Ireland, Toronto, Pontifical Institute of Mediaeval Studies.

Segura Ramos, B. (1997): «Introducción general», Salustio. Conjuración de Catilina. Guerra de Jugurta. Fragmentos de las Historias. Pseudo Salustio. Cartas a César. Invectiva contra Cicerón. Pseudo Cicerón. Invectiva contra Salustio, Madrid, Gredos, 7–69.

Smalley, B. (1971): «Sallust in the Middle Ages», en Bolgar, R. R. (ed.), Classiscal Influences on European Culture A.D. 500–1500, Cambridge, Cambridge University Press, 165–175.

Ulery, R. W. (2003): «Sallust’s Bellum Catilinae in the Edition of Venice, 1500: the Medieval Commentary and the Renaissance Reader», en Pade, M. (ed), On Renaissance Commentaries, Hildesheim, Georg Olms Verlag, 7–28.

Villaroel Fernández, I. (2015): «Ovidio en el ms. 94 de la Biblioteca Púbica del Estado en Tarragona», en Maestre Maestre, J. M.ª et alii (ed.). Humanismo y Pervivencia del mundo clásico V.4. Homenaje al Profesor Juan Gil, Alcañiz – Madrid, Instituto de Estudios Humanísticos – Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 443–54.

Published

2023-12-13

How to Cite

Rodríguez Herrera, G. (2023) “Sallust in 16th Century Latin Florilegia”, Revista de Estudios Latinos, 23, pp. 97–125. doi: 10.23808/rel.v23i0.103229.

Issue

Section

Articles

Most read articles by the same author(s)

Obs.: This plugin requires at least one statistics/report plugin to be enabled. If your statistics plugins provide more than one metric then please also select a main metric on the admin's site settings page and/or on the journal manager's settings pages.