Inepti Centones a Diuinis Aeneidos Carminibus Exploduntur: Sanctius Brocensis, Textual Critic of the Aeneid

Authors

DOI:

https://doi.org/10.23808/rel.v24i.112175

Keywords:

Virgil, Aeneid, Textual criticism, Sanctius Brocensis

Abstract

At the end of his scholia to Virgil’s Bucolics (1591) we find some miscellaneous notes that Sanctius Brocensis surely had among his drafts or notebooks and which constitute authentic scholia of textual criticism, expurgations and castigationes to the text of certain verses of the Aeneid. The title that the humanist gave them is Inepti centones a diuinis Aeneidos carminibus exploduntur. Sanctius’s intention in these brief notes is to demonstrate that in the Aeneid there are numerous interpolations that must be eliminated and that there are not only fifty-eight incomplete, unfinished or truncated verses, but at least twenty more.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Bibliografía

Fuentes

Benio, P. (1622): Pauli Benii Eugubini… In P. Virgilii Maronis Aeneidem commentarii, Venetiis, apud I. Guerilium, 1622.

Crinito, P. (1543): Petri Criniti… De honesta disciplina, Lugduni, apud S. Gryphium.

De la Cerda, J. L. (1612): P. Virgilii Maronis priores sex libri Aeneidos argumentis, explicationibus, notis illustrati, auctore I. L. de la Cerda, Lugduni, sumptibus H. Cardon.

De la Cerda, J. L. (1617): P. Virgilii Maronis posteriores sex libri Aeneidos argumentis, explicationibus, notis illustrati, auctore I. L. de la Cerda, Lugduni, sumptibus H. Cardon.

López, D. (1614): Las obras de P. Virgilio Marón, traduzido en prossa castellana por Diego López, natural de la villa de Valencia, Orden de Alcántara…, con comento y anotaciones…, Madrid, por J. de la Cuesta.

Sánchez, F. (1591): P. Virgilii Maronis Bucolica serio emendata, cum scholiis Franc. Sanctii Brocensis, in incluta Salmanti. Academia Primarii Rhetorices Graecaeque linguae doctoris, Salmanticae, apud. Didacum a Cussio.

Sánchez, F. (1995): Minerva (ed. E. Sánchez Salor, C. Chaparro Gómez), Cáceres, Institución Cultural el Brocense – Universidad de Extremadura.

Valeriano, P. (1534): Contenta P. Virgilii Maronis opera... Castigationes et varietates Virgilianae lectionis per I. Pierium Valerianum, Venetiis, in aedibus A. Pincii.

Virgilio (1558): P. Virgilii Maronis, Universum poema, Venetiis, apud I. M. Bonellum (con los comentarios de Servio, Badio Ascensio, Probo, Vives, etc.).

Virgilio (1564): P. Virgilii Maronis opera, T. Pulmanni … studio correcta et brevissimis annotationibus illustrata, Antuerpiae, ex off. C. Platini, 1564.

Virgilio (2009–2011): Rivero, L., Estévez, J. A., Librán, M., Ramírez, A., Virgilio, Eneida, Madrid, CSIC, 4 vols.

Estudios

Albrecht, M. von (2012): Virgilio, Murcia, Universidad de Murcia.

Austin, R. G. (1968): «Ille ego qui quondam …» , CQ 18, 107–115.

Béhar, R. (2014): «El fantasma del autor y el intérprete: esbozo de un motivo literario», en Le Guellec, M. (ed.), El autor oculto en la literatura española: siglos xiv a xviii, Madrid, Casa de Velázquez, 147–166.

Berres, T. (1982): Die Entstehung der Aeneis, Wiesbaden, Steiner.

Berres, T. (1992): Vergil und die Helenaszene. Mit einem Exkurs zu den Halbversen, Heidelberg, Winter.

Cristóbal, V. (1997): «Introducción», en Virgilio, Eneida (Trad. J. de Echave-Sustaeta), Madrid, Gredos.

Cristóbal, V. (2000): Virgilio, Bucólicas, Madrid, Cátedra.

Fernández Corte, J. C. (1989): «Introducción», en Virgilio. Eneida (Ed. J. C. Fernández Corte. Trad. A. Espinosa Polit), Madrid, Cátedra.

Geymonat, M. (1995): «The Transmission of Virgil’s Works in Antiquity and the Middle Ages», en Horsfall, N. (ed.), A Companion to the Study of Virgil, Leiden, Brill, 293–312.

Gómez Gómez, J. M. (2013): El «Arte regia». Nebrija reformado por Juan Luis de la Cerda. Morfología y Sintaxis, Cáceres, Universidad de Extremadura – Instituto de Estudios Humanísticos.

Günther, H. C. (1996): Überlegungen zur Entstehung von Vergils Aeneis, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 1996.

Hansen, P. A. (1972): «Ille ego qui quondam … Once Again», CQ 22, 139–149.

Hinojo Andrés, G. (2003): «Los comentarios del Brocense a los autores clásicos», en Codoñer Merino, C., López Moreda, S., Ureña Bracero J. (eds.), El Brocense y las humanidades en el siglo xvi, Salamanca, Ediciones Universidad de Salamanca, 329–345.

Holgado Redondo, A. (1989): «El Brocense o la arrogancia del saber», en AA. VV., Actas del IV Centenario de la publicación de la Minerva del Brocense: 1587–1987, Cáceres, 61–79.

Kraggerud, E. (2017): Vergiliana. Critical Studies on the Texts of Publius Vergilius Maro, London and New York, Routledge.

Kraggerud, E. (2023): «Conjectural Emendations in the Aeneid, 4.436 & 12.423» Eranos 113, 135–152.

Maestre Maestre J. M. (1998): «En torno a las “traducciones” del griego al latín realizadas por El Brocense: las “versiones” poéticas de los Sibyllina oracula», en Martín Castellanos, J. et alii (eds.), Estudios de la Universidad de Cádiz ofrecidos a la memoria del profesor Braulio Justel Calabozo, Cádiz, Universidad de Cádiz, 147–154.

Maestre Maestre J. M. (2003): «La traducción poética de los versos acrósticos sobre el juicio final de los Sibyllina oracula realizada por El Brocense», en Codoñer Merino, C., López Moreda, S., Ureña Bracero J. (eds.), El Brocense y las humanidades en el siglo xvi, Salamanca, Ediciones Universidad de Salamanca, 373–408.

Mañas Núñez, M. (1993): «La crítica textual en las Annotationes in Gryphum Ausonii del Brocense», Anuario de Estudios Filológicos xvi, 235–245.

Mañas Núñez, M. (1997): «Los comentarios de El Brocense al Gryphus de Ausonio», en Marqués de la Encomienda et alii (eds.), El Humanismo extremeño. I Jornadas, Trujillo, 221–232.

Mañas Núñez, M. (1998): «Las Annotationes in Ibin Ovidii de Francisco Sánchez de las Brozas», en Marqués de la Encomienda et alii (eds.), El Humanismo extremeño. ii Jornadas, Trujillo, 347–356.

Mañas Núñez, M. (2003): «Neoestoicismo español: El Brocense en Correas y Quevedo», Cuadernos de Filología Clásica. Estudios latinos 23.2, 403–422.

Mañas Núñez, M. (2022): Gregorio Mayans, Vida de Francisco Sánchez de las Brozas. Estudio introductorio, traducción y notas de Manuel Mañas Núñez, Cáceres, Universidad de Extremadura.

Mañas Viniegra, F. J. (2014): Las Adnotationes in Bucolica Virgilii del Brocense, Editorial Filarias, Calamonte (Badajoz).

Merino Jerez, L. (1992): La pedagogía en la retórica del Brocense, Cáceres, Universidad de Extremadura/ Institución Cultural El Brocense.

Merino Jerez, L. (1993): «Aproximación al De auctoribus intrepretandis y a las In artem poeticam Horatii annotationes del Brocense», en Maestre, J. M. y Pascual, J. (Coords.), Humanismo y Pervivencia del Mundo Clásico, i.2, Cádiz, 621–631.

Merino Jerez, L. (1996): «Las Silvae de Poliziano comentadas por El Brocense», Humanistica Lovaniensia xlv, 406–429.

Merino Jerez, L. & Ureña Bracero, J. (2003): «On the Date of Composition of El Brocense’s Commentaria in Alciati Emblemata», Emblematica. An Interdisciplinary Journal for Emblem Studies, 13, 73–96.

Mondin, L. (2007): «Ipotesi sopra il falso proemio dell’Eneide», CentoPagine 1, 64–78.

Putnam, M. C. J. & Ziolkowski, J. (2008): The Virgilian Tradition: The First Fifteen Hundred Years, New Haven, Yale University Press.

Rivero, L., Estévez, J. A., Librán, M. & Ramírez, A. (2009–2011): Virgilio, Eneida, Madrid, CSIC.

Ruiz de Elvira, A. (1996): «Cremare Aeneida», Cuadernos de Filología Clásica. Estudios Latinos, 11, 29–32.

Tovar, A. & De la Pinta Llorente, M. (1941): Procesos inquisitoriales contra Francisco Sánchez de las Brozas, Madrid, Instituto Antonio de Nebrija, 1941.

Ureña Bracero, J. (2002): «Estudio de las notas manuscritas del Brocense en sus Commentaria in Alciati Emblemata (Lugduni, 1573)», en Bernat A. y Cull J. T. (eds.), «Los días del Alción». Emblemas, literatura y arte del siglo del Oro, Palma de Mallorca, Universidad de les Illes Balears & College of the Holy Cross, 559–579.

Ureña Bracero, J. (2004): «“Aphthonii sophistae progymnasmata rhetorica” = Ejercicios de preparación retórica del rétor Aftonio. Francisco Sánchez de las Brozas», en Garrido Gallardo M. A. (ed.): Retóricas españolas del siglo xvi escritas en latín [recurso electrónico], Madrid, Digibis D. L. (Biblioteca virtual de Menéndez Pelayo de polígrafos).

Ureña Bracero J. (2004): «Tipología de los comentarios del Brocense a los Emblemas de Alciato», en S. López Pozo (ed.), Florilegio de estudios de Emblemática/ A Florilegium of studies on Emblematics, A Coruña, 653–660.

Vidal J. L. (1990): «Introducción general», en Virgilio. Bucólicas (trad. T. de la Ascensión Recio García y A. Soler Ruiz), Madrid, Gredos, 7–146.

Vidal, J. L. (1992): «Por qué Virgilio quería quemar la Eneida…, si es que quería», en Humanitas in honorem Antonio Fontán, Madrid, Gredos, 479–484.

Published

2024-12-20

How to Cite

Mañas Núñez, M. (2024) “Inepti Centones a Diuinis Aeneidos Carminibus Exploduntur: Sanctius Brocensis, Textual Critic of the Aeneid”, Revista de Estudios Latinos, 24, pp. 153–177. doi: 10.23808/rel.v24i.112175.

Issue

Section

Articles

Most read articles by the same author(s)

1 2 > >>