Notatae similitudines/ notae similitudines: From Rhetorica ad Herennium to Ars memoratiua
DOI:
https://doi.org/10.23808/rel.v15i0.87697Keywords:
notas similitudines; imagines firmae; ars memoratiuaAbstract
In this paper we aim to explain the reasons for which, during the Renaissance, the reading notas similitudines is preferred (as opposed to the commonly accepted present-day notatas similitudines) in the passage Rhetorica ad Herennium (3, 37) that describes the function of the memoria artificialis and, more specifically, the composition of imagines firmae.
Downloads
References
Agvilera, Juan de (1536): Ars memoratiua, Salmanticae, impressum in uico sarracenorum.
Ars memoratiua (1473): Ars memoratiua notabilis, perrara, ad omnes facultates utilissima in intellectu facilis et memorie adiutorium commendabile, in Ars et modus contemplatiuae uitae, [ff. 15r-17r], [Nürnberg].
Celtis, Konrad (1492): Epitoma in utramque Ciceronis Rhetorica cum arte memoratiua noua et modo epistolandi Calboli, G. (1969): Cornifici Rhetorica ad C. Herennium, a cura di G. Calboli, Bologna, Casa editrice prof. Riccardo Pàtron.
Gryphivs, S. (1535): Rhetoricorum M. T. Ciceronis ad Herennium libri quatuor, apud Seb. Gryphium, Lugduni.
Manvtivs, P. (1546): Rhetoricorum ad Herennium libri iiii incerto auctore...corrigente Paulo Manutio, Aldi filio, Venetiis, apud Aldi filios.
Marx, F. (1993): Cicero. Ad C. Herennium de ratione dicendi, Stutgardiae et Lipsiae, in aedibus B. G. Teubneri (1923)
Matvrantivs, F. (1496): Rhetorica ad Herennium cum commentariis Francisci Maturantii et Antonii Mancinelli, Venetiis, per Philippum Pincium Mantuanum.
Núñez, S. (1997): Retórica a Herenio, traducción de S. Núñez, Madrid, Gredos.
Nusslein, T. (1994): Rhetorica ad Herennium, München, Artemis and Winkler.
Viartius, P. (1518), Rhetoricorum ad Caium Herennium libri quatuor recogniti, Lutetiae, cura et sumptibus Petri Viartii bibliopolaeutilissimo, ex Ingolstadt.
Leporevs, G. (1520): Ars memorativa, Parisiis, in Chalcographia Iodoci Badii Ascensii.
Nebrija, A. (2006): Rhetorica, int., ed. crítica y trad. de J. Lorenzo, Universidad de Salamanca.
Palmireno, J. L. (1566): Tertia et ultima pars rhetoricae, Valentiae, ex typographia Ioannes Mey.
Platón (1988): Teeteto, Diálogos, vol. 5 (traducción española de A. Vallejo Campos), Madrid, Biblioteca Clásica Gredos.
Publicivs, I. (1482): Ars memoriae, Venetiis, Erhart Ratdolt.
Romberch, I. (1533): Congestorium artificiosae memoriae, Venetiis, per Melchiorem Sessam.
Rossellivs, C. (1579): Thesaurus artificiosae memoriae, Venetiis, apud Antonium Paduanium.
Sánchez de las Brozas, F. (1995): Minerva o De causis linguae latinae, libros I, III y IV por E. Sánchez Salor, libro II por C. Chaparro, Cáceres, Institución cultural El Brocense y Universidad de Extremadura.
Scalígero, I. C. (2004): De causis linguae latinae, intr., ed. crítica, trad. y notas de P. J. Galán, Cáceres, Universidad de Extremadura.
Watson, Th. (ca. 1585): Compedium memoriae localis, [s.l.] [s.a.].
http://www.philological.bham.ac.uk/watson/mnem/text.html
Ediciones (y traducciones) de la Rhetorica ad Herennium
Calboli, g. (1969): Cornifici Rhetorica ad C. Herennium, a cura di G. Calboli, Bologna, Casa editrice prof. Riccardo Pàtron.
Gryphivs, S. (1535): Rhetoricorum M. T. Ciceronis ad Herennium libri quatuor, apud Seb. Gryphium, Lugduni.
Manvtivs, p. (1546): Rhetoricorum ad Herennium libri iiii incerto auctore…corrigente Paulo Manutio, Aldi filio, Venetiis, apud Aldi filios.
Marx, f. (1993): Cicero. Ad C. Herennium de ratione dicendi, Stutgardiae et Lipsiae, in aedibus B. G. Teubneri (1923).
Matvrantivs, F. (1496): Rhetorica ad Herennium cum commentariis Francisci Maturantii et Antonii Mancinelli, Venetiis, per Philippum Pincium Mantuanum.
Núñez, S. (1997): Retórica a Herenio, traducción de S. Núñez, Madrid, Gredos.
Nusslein, T. (1994): Rhetorica ad Herennium, München, Artemis and Winkler.
Viartius, P. (1518), Rhetoricorum ad Caium Herennium libri quatuor accuratissime recogniti, Lutetiae, cura et sumptibus Petri Viartii bibliopolae.
Estudios
Bloch, D. (2007): Aristotle on Memory and Recollection, Leiden, Brill.
Carruthers, M. and Ziolkolwski, J. M. (2002): The Medieval Craft of Memory: An anthology of texts and pictures, University of Pennsylvania Press.
Draaisma, D. (1998): Las metáforas de la memoria. Una historia de la mente, versión de C. Ginard, Madrid, Alianza Editorial (ed. or. Amsterdam, Historische Vitgeverij, 1995).
Merino, L. (2007): Retórica y artes de memoria en el humanismo renacentista, Cáceres, Universidad de Extremadura. Incluye edición crítica y traducción del capítulo De memoria de la Rhetorica de Jorge de Trebisonda, del Ars memoratiua siue Phoenix de Pedro de Rávena, y de la Artificiosae memoriae ars del Brocense.
Merino, L. (2015): “La memoria en la Tertia et ultima pars Rhetoricae de Juan Lorenzo Palmireno”, en Humanismo y pervivencia en el mundo clásico, Homenaje al profesor Juan Gil, V.3, 1327-1338, Alcañiz-Madrid, CSIC-Instituto de Estudios Humanísticos.
Nikulin, D. (2015): Memory: A History, Oxford University Press.
Rossi, P. (1960): Clavis universalis. Arti Mnemoniche e Logica Combinatoria da Lullo a Leibniz, Milano, Riccardo Ricciardi.
Sheridan, M. P. (1960): “Iacopo Ragone and his Rules for Artificial Memory”, Manuscripta 4, 131-148.
Zappacosta, G. (1972): “Artificialis memoriae regulae di Jacopo Ragona”, Studi e ricerche sull’Umanesimo italiano, Minerva Italica. Incluye una edición crítica de las Artificialis memorie regulae de Jacopo Ragona (1-61).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2015 Revista de Estudios Latinos
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The originals published in the printed and electronic editions of this journal are the property of the Revista de Estudios Latinos and can be circulated as long as the original source and authorship is made clear in any reproduction, full or partial, of the same, and as long as this is not done for commercial purposes.