Notatae similitudines/ notae similitudines: From Rhetorica ad Herennium to Ars memoratiua

Authors

  • Luis Merino Jerez Universidad de Extremadura

DOI:

https://doi.org/10.23808/rel.v15i0.87697

Keywords:

notas similitudines; imagines firmae; ars memoratiua

Abstract

In this paper we aim to explain the reasons for which, during the Renaissance, the reading notas similitudines is preferred (as opposed to the commonly accepted present-day notatas similitudines) in the passage Rhetorica ad Herennium (3, 37) that describes the function of the memoria artificialis and, more specifically, the composition of imagines firmae.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Agvilera, Juan de (1536): Ars memoratiua, Salmanticae, impressum in uico sarracenorum.

Ars memoratiua (1473): Ars memoratiua notabilis, perrara, ad omnes facultates utilissima in intellectu facilis et memorie adiutorium commendabile, in Ars et modus contemplatiuae uitae, [ff. 15r-17r], [Nürnberg].

Celtis, Konrad (1492): Epitoma in utramque Ciceronis Rhetorica cum arte memoratiua noua et modo epistolandi Calboli, G. (1969): Cornifici Rhetorica ad C. Herennium, a cura di G. Calboli, Bologna, Casa editrice prof. Riccardo Pàtron.

Gryphivs, S. (1535): Rhetoricorum M. T. Ciceronis ad Herennium libri quatuor, apud Seb. Gryphium, Lugduni.

Manvtivs, P. (1546): Rhetoricorum ad Herennium libri iiii incerto auctore...corrigente Paulo Manutio, Aldi filio, Venetiis, apud Aldi filios.

Marx, F. (1993): Cicero. Ad C. Herennium de ratione dicendi, Stutgardiae et Lipsiae, in aedibus B. G. Teubneri (1923)

Matvrantivs, F. (1496): Rhetorica ad Herennium cum commentariis Francisci Maturantii et Antonii Mancinelli, Venetiis, per Philippum Pincium Mantuanum.

Núñez, S. (1997): Retórica a Herenio, traducción de S. Núñez, Madrid, Gredos.

Nusslein, T. (1994): Rhetorica ad Herennium, München, Artemis and Winkler.

Viartius, P. (1518), Rhetoricorum ad Caium Herennium libri quatuor recogniti, Lutetiae, cura et sumptibus Petri Viartii bibliopolaeutilissimo, ex Ingolstadt.

Leporevs, G. (1520): Ars memorativa, Parisiis, in Chalcographia Iodoci Badii Ascensii.

Nebrija, A. (2006): Rhetorica, int., ed. crítica y trad. de J. Lorenzo, Universidad de Salamanca.

Palmireno, J. L. (1566): Tertia et ultima pars rhetoricae, Valentiae, ex typographia Ioannes Mey.

Platón (1988): Teeteto, Diálogos, vol. 5 (traducción española de A. Vallejo Campos), Madrid, Biblioteca Clásica Gredos.

Publicivs, I. (1482): Ars memoriae, Venetiis, Erhart Ratdolt.

Romberch, I. (1533): Congestorium artificiosae memoriae, Venetiis, per Melchiorem Sessam.

Rossellivs, C. (1579): Thesaurus artificiosae memoriae, Venetiis, apud Antonium Paduanium.

Sánchez de las Brozas, F. (1995): Minerva o De causis linguae latinae, libros I, III y IV por E. Sánchez Salor, libro II por C. Chaparro, Cáceres, Institución cultural El Brocense y Universidad de Extremadura.

Scalígero, I. C. (2004): De causis linguae latinae, intr., ed. crítica, trad. y notas de P. J. Galán, Cáceres, Universidad de Extremadura.

Watson, Th. (ca. 1585): Compedium memoriae localis, [s.l.] [s.a.].

http://www.philological.bham.ac.uk/watson/mnem/text.html

Ediciones (y traducciones) de la Rhetorica ad Herennium

Calboli, g. (1969): Cornifici Rhetorica ad C. Herennium, a cura di G. Calboli, Bologna, Casa editrice prof. Riccardo Pàtron.

Gryphivs, S. (1535): Rhetoricorum M. T. Ciceronis ad Herennium libri quatuor, apud Seb. Gryphium, Lugduni.

Manvtivs, p. (1546): Rhetoricorum ad Herennium libri iiii incerto auctore…corrigente Paulo Manutio, Aldi filio, Venetiis, apud Aldi filios.

Marx, f. (1993): Cicero. Ad C. Herennium de ratione dicendi, Stutgardiae et Lipsiae, in aedibus B. G. Teubneri (1923).

Matvrantivs, F. (1496): Rhetorica ad Herennium cum commentariis Francisci Maturantii et Antonii Mancinelli, Venetiis, per Philippum Pincium Mantuanum.

Núñez, S. (1997): Retórica a Herenio, traducción de S. Núñez, Madrid, Gredos.

Nusslein, T. (1994): Rhetorica ad Herennium, München, Artemis and Winkler.

Viartius, P. (1518), Rhetoricorum ad Caium Herennium libri quatuor accuratissime recogniti, Lutetiae, cura et sumptibus Petri Viartii bibliopolae.

Estudios

Bloch, D. (2007): Aristotle on Memory and Recollection, Leiden, Brill.

Carruthers, M. and Ziolkolwski, J. M. (2002): The Medieval Craft of Memory: An anthology of texts and pictures, University of Pennsylvania Press.

Draaisma, D. (1998): Las metáforas de la memoria. Una historia de la mente, versión de C. Ginard, Madrid, Alianza Editorial (ed. or. Amsterdam, Historische Vitgeverij, 1995).

Merino, L. (2007): Retórica y artes de memoria en el humanismo renacentista, Cáceres, Universidad de Extremadura. Incluye edición crítica y traducción del capítulo De memoria de la Rhetorica de Jorge de Trebisonda, del Ars memoratiua siue Phoenix de Pedro de Rávena, y de la Artificiosae memoriae ars del Brocense.

Merino, L. (2015): “La memoria en la Tertia et ultima pars Rhetoricae de Juan Lorenzo Palmireno”, en Humanismo y pervivencia en el mundo clásico, Homenaje al profesor Juan Gil, V.3, 1327-1338, Alcañiz-Madrid, CSIC-Instituto de Estudios Humanísticos.

Nikulin, D. (2015): Memory: A History, Oxford University Press.

Rossi, P. (1960): Clavis universalis. Arti Mnemoniche e Logica Combinatoria da Lullo a Leibniz, Milano, Riccardo Ricciardi.

Sheridan, M. P. (1960): “Iacopo Ragone and his Rules for Artificial Memory”, Manuscripta 4, 131-148.

Zappacosta, G. (1972): “Artificialis memoriae regulae di Jacopo Ragona”, Studi e ricerche sull’Umanesimo italiano, Minerva Italica. Incluye una edición crítica de las Artificialis memorie regulae de Jacopo Ragona (1-61).

Published

2015-12-15

How to Cite

Merino Jerez, L. (2015) “Notatae similitudines/ notae similitudines: From Rhetorica ad Herennium to Ars memoratiua”, Revista de Estudios Latinos, 15, pp. 97–111. doi: 10.23808/rel.v15i0.87697.

Issue

Section

Articles