Gobernanza urbana y crisis ecológica: narrativas y conflictos entorno al futuro sostenible de las ciudades

Autores/as

  • Marc Pradel-Miquel Universitat de Barcelona

DOI:

https://doi.org/10.22325/fes/res.2023.202

Palabras clave:

Gobernanza, narrativas de sostenibilidad, crecimiento verde, decrecimiento, transición ecológica

Resumen

Este artículo analiza cómo se están transformando la gobernanza urbana y los modelos de desarrollo económico e inclusión social de las ciudades europeas ante los retos ambientales generados por la crisis ecológica, a partir del caso de Barcelona. La hipótesis de partida es que, a partir de 2015, las cuestiones ambientales ganan centralidad en las agendas de desarrollo y en las demandas ciudadanas, aunque hay un conflicto creciente en el planteamiento del problema y de soluciones al mismo. A través del análisis cualitativo de la planificación estratégica de la ciudad para la crisis climática, el artículo analiza como dentro de una misma estrategia hay visiones vinculadas a la economía verde y otras de carácter más transformador, fruto no solo del posicionamiento político de los diferentes partidos sino también de la capacidad de influencia de los movimientos climáticos en la agenda.

Biografía del autor/a

Marc Pradel-Miquel, Universitat de Barcelona

Departament de Sociología. Universitat de Barcelona

Citas

Adloff, F., & Neckel, S. (2021). Futures of sustainability: Trajectories and conflicts. Social Science Information, 60(2), 159-167. https://doi.org/10.1177/0539018421996266

Andreu Domingo i Valls, Blanes Llorens, Amand, & Esteve i Palós, Albert. (2020). Impacte de la COVID-19 en la dinàmica demogràfica dels territoris de parla catalana: Mortalitat, fecunditat i migracions. Centre d’Estudis Demogràfics. https://ddd.uab.cat/record/270668

Assemblea de Barris pel Decreixement Turístic [ABDT]. (noviembre de 2015). Manifest Assemblea de Barris per un Turisme Sostenible. Assemblea de Barris pel Decreixement Turístic. https://assembleabarris.wordpress.com/2015/11/

ABDT. (3 de diciembre de 2019). [Comunicat] Assemblea de Barris pel Decreixement Turístic: de l’ABTS a l’ABDT. Assemblea de Barris pel Decreixement Turístic. Recuperado el 19 de junio de 2023 de https://assembleabarris.wordpress.com/2019/12/03/comunicat-assemblea-de-barris-pel-decreixement-turistic-de-labts-a-labdt/

Barcelona Green Deal. (2021). Una nueva agenda económica para la Barcelona del 2030. Área de Economía, Trabajo, Competitividad y Hacienda. Deloitte. https://www.barcelonactiva.cat/documents/20124/260292/GreenDeal_ESP_v7.pdf/5774e082-c96c-1ef4-3851-035c0d38b257?t=1622108790236

Blanco, I., Salazar, Y., & Bianchi, I. (2019). Urban governance and political change under a radical left government: The case of Barcelona. Journal of Urban Affairs, 42(1), 1-21. https://doi.org/10.1080/07352166.2018.1559648

Bookchin, M. (2022). Ecología de la libertad: Surgimiento y disolución de la jerarquía. Capitán Swing Libros.

Brand, K. W. (2021). Futures of a ‘halved sustainability’: Critical comments on Frank Adloff and Sighard Neckel’s research program. Social Science Information, 60(2), 272-284. https://doi.org/10.1177/05390184211005964

Buck, N., & Gordon, I. (2005). Changing Cities: Rethinking Urban Competitiveness, Cohesion and Governance. Palgrave MacMillan.

Clot-Garrell, A. (2023). Voices of emergency: Imagined climate futures and forms of collective action. Current Sociology. https://doi.org/10.1177/00113921231182179

Cucca, R., & Ranci, C. (2017). Unequal Cities: The Challenge of Post-Industrial Transition in Times of Austerity (R. Cucca, y C. Ranci, eds.). Routledge.

Davidson, K., Briggs, J., Nolan, E., Bush, J., Håkansson, I., & Moloney, S. (2020). The making of a climate emergency response: Examining the attributes of climate emergency plans. Urban Climate, 33, 100666. https://doi.org/10.1016/j.uclim.2020.100666

Decidim.Barcelona. (22 de julio de 2019). Mesa por la Emergencia Climática. 1a Sesión de Trabajo. #EmergènciaClimàticaBCN. Decidim.Barcelona. Recuperado el 23 de julio de 2023 de: https://www.decidim.barcelona/assemblies/emergencia-climatica/f/3423/meetings/2398

De Moor, J., De Vydt, M., Uba, K., & Wahlström, M. (2021). New kids on the block: Taking stock of the recent cycle of climate activism. Social Movement Studies, 20(5), 619-625. https://doi.org/10.1080/14742837.2020.1836617

Delanty, G. (2021). Futures of sustainability: Perspectives on social imaginaries and social transformation. A comment on Frank Adloff and Sighard Neckel’s research program. Social Science Information, 60(2), 285-294. https://doi.org/10.1177/0539018421999562

Eizaguirre, S., Pradel, M., Terrones, A., Martinez, X., García, M., Martinez-Celorrio, X., Garcia, M., García, M., Martinez, X., & García, M. (2012). Multilevel Governance and Social Cohesion: Bringing Back Conflict in Citizenship Practices. Urban Studies, 49(9), 1999-2016. https://doi.org/10.1177/0042098012444890

Eizaguirre, S., Pradel-Miquel, M., & García, M. (2017). Citizenship practices and democratic governance: ‘Barcelona en Comú ’ as an urban citizenship confluence promoting a new policy agenda. Citizenship Studies, 21(4), 425-439. https://doi.org/10.1080/13621025.2017.1307609

Federació d'Associacions Veïnals de Barcelona. (s.f.). Pacte per Barcelona. Debat sobre les propostes a presentar. Federació d'Associacions Veïnals de Barcelona. Recuperado el 18 de julio de 2023 de: https://participa.favb.cat/assemblies/PacteBarcelona-Favb/f/1181/?assembly_slug=PacteBarcelona-Favb&component_id=1181&locale=ca

García Cabeza, M., Cano-Hila, A. B., & Pradel-Miquel, M. (2020). Social innovation in Southern European Cities: Local goverance and citizen practices- Spanish cities as an illustration. En M. Pradel-Miquel, A. B. Cano-Hila, y M. García Cabeza (Eds.), Social Innovation and Urban Governance (pp. 1-24). Edward Elgar. https://doi.org/10.4337/9781839102325.00009

García, M. (2008). Barcelona: Ciudadanos y visitantes. En M. Degen, y M. García (Eds.), La metaciudad: Barcelona, transformación de una metrópolis (pp. 97-113). Anthropos.

Hort Can Valent. [parcagraricanvalent]. (17 de junio de 2021) El projecte de parc agrari urbà de Nou Barris [Vídeo]. Facebook. https://www.facebook.com/watch/?mibextid=O563ZM&v=996766627760566

Klinenberg, E., Araos, M., & Koslov, L. (2020). Sociology and the Climate Crisis. Annual Review of Sociology, 46(1), 649-669. https://doi.org/10.1146/annurev-soc-121919-054750

Le Galès, P. (2002). European cities, social conflicts and governance. Blackwell. https://doi.org/ 10.1093/acprof:oso/9780199243570.001.0001

Le Galès, P. (2018). Urban political economy beyond convergence: Robust but differentiated unequal European cities. En A. Andreotti, D. Benassi, y Y. Kazepov (Eds.), Western Capitalism in Transition (pp. 217-238). Manchester University Press. https://doi.org/10.7765/9781526122407.00026

Marcian, M., y Font, T. (19 de julio de 2020). La Fira o la vida: es el momento de atrevernos a escoger la vida. Crítica Urbana, (13). Recuperado el 26 de octubre de 2022 de https://criticaurbana.com/la-fira-o-la-vida-es-el-momento-de-atrevernos-a-escoger-la-vida

Martí-Costa, M., & Tomàs M. (2017) Urban Governance in Spain: From Democratic Transition to Austerity Policies. Urban Studies, 54(9), 2107-2122. https://doi.org/10.1177/0042098016669452

McDonogh, G. W. (2011). Learning from Barcelona: Discourse, Power and Praxis in the Sustainable City: Learning from Barcelona. City & Society, 23(2), 135-153. https://doi.org/10.1111/j.1548-744X.2011.01059.x

Pradel-Miquel, M. (2016). Catalunya, Xarxa de Ciutats: El municipalisme de Pasqual Maragall i la seva influència en la governança de Catalunya. Fundació Catalunya Europa.

Pradel-Miquel, M., Cano-Hila, A., & García Cabeza, M. (2020). Social Innovation and Urban Governance. Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781839102325

Ramos Torre, R. (2018). Futuros climáticos en disputa / Contested Climatic Futures. Revista Española de Investigaciones Sociológicas, 161. 87-102. https://doi.org/10.5477/cis/reis.161.87

Ramos Torre, R. (2021). El futuro climático del IPCC: Una aproximación sociológica. REIS: Revista Española de Investigaciones Sociológicas, 176, 101-118. https://doi.org/10.5477/cis/reis.176.101

Rousseau, S., & Deschacht, N. (2020). Public Awareness of Nature and the Environment During the COVID-19 Crisis. Environmental and Resource Economics, 76(4), 1149-1159. https://doi.org/10.1007/s10640-020-00445-w

Publicado

2024-01-09

Cómo citar

Pradel-Miquel, M. (2024). Gobernanza urbana y crisis ecológica: narrativas y conflictos entorno al futuro sostenible de las ciudades. Revista Española De Sociología, 33(1), a202. https://doi.org/10.22325/fes/res.2023.202